Jak wspierać organizm w czasie upału?

Wysokie temperatury stanowią duże wyzwanie dla organizmu człowieka. Podczas upałów rośnie ryzyko odwodnienia, zaburzeń równowagi elektrolitowej oraz obciążenia układu sercowo-naczyniowego. Świadome przygotowanie organizmu do funkcjonowania w okresie gorących dni może pomóc utrzymać dobre samopoczucie i ograniczyć ryzyko powikłań zdrowotnych.

Co dzieje się w organizmie w czasie upału

Gdy temperatura otoczenia rośnie, organizm aktywuje mechanizmy termoregulacyjne. Wysokie temperatury powodują zwiększoną utratę wody i elektrolitów przez skórę i oddech, a krew staje się bardziej zagęszczona, co zwiększa jej lepkość. Serce i naczynia krwionośne pracują intensywniej, by utrzymać odpowiedni przepływ i temperaturę ciała. Rozszerzenie naczyń może prowadzić do spadków ciśnienia krwi i uczucia osłabienia.

Przeciążenie cieplne może prowadzić do takich konsekwencji zdrowotnych jak wyczerpanie cieplne, udar cieplny czy zapaść sercowo-naczyniowa. Szczególnie narażone są osoby z istniejącymi chorobami przewlekłymi, takimi jak choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca czy zaburzenia odporności. Starzenie się, niektóre leki oraz indywidualne różnice w funkcjonowaniu układu krążenia i gospodarki wodno-elektrolitowej dodatkowo wpływają na podatność organizmu na skutki upałów.

Skutki zdrowotne upałów

Badania prowadzone w latach 2000–2019 szacują, że na świecie dochodzi rocznie do około 489 000 zgonów związanych z ekspozycją na wysokie temperatury. Znaczną część tych przypadków odnotowuje się w Europie. W samej Europie w 2022 roku przypisano upałom około 61 672 zgony, a podczas fali upałów w 2003 roku liczba nadmiarowych zgonów przekroczyła 70 000. Długotrwałe fale upałów mogą znacząco zwiększać śmiertelność w skali populacyjnej.

Dlaczego niektóre osoby są bardziej narażone w czasie upałów?

Ryzyko niekorzystnych skutków zdrowotnych upałów zwiększają zarówno czynniki fizjologiczne, jak wiek i stan zdrowia, jak i czynniki środowiskowe, takie jak zawód, warunki życia i dostęp do chłodzenia. Osoby starsze, z chorobami przewlekłymi, zaburzeniami psychicznymi (depresja, demencja) czy niewydolnością oddechową są szczególnie wrażliwe na przeciążenie cieplne. Niektóre leki, zwłaszcza moczopędne lub zaburzające regulację temperatury, mogą dodatkowo zwiększać ryzyko powikłań.

Układ krążenia a upał

Badania prowadzone podczas fali upałów w Paryżu w 2003 roku wykazały wzrost liczby zatrzymań akcji serca, chociaż nie odnotowano istotnego wzrostu liczby zawałów serca. Wysokie temperatury mogą podnosić tętno i ciśnienie krwi, zwiększać częstość zaburzeń rytmu serca, a w konsekwencji sprzyjać nagłym zatrzymaniom krążenia. Nadal nie wiadomo, czy największe zagrożenie wynika z samej wysokości temperatur, szybkości ich wzrostu, czy długotrwałej ekspozycji na upały.

Wpływ środowiska miejskiego

U osób z chorobami płuc, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), ryzyko zdrowotne w czasie upałów wzrasta szczególnie w środowiskach miejskich, gdzie dodatkowym problemem bywa zanieczyszczenie powietrza. Połączenie wysokiej temperatury i zanieczyszczeń może zwiększać ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych i oddechowych.

Jak organizm adaptuje się do upałów

Pewne mechanizmy adaptacyjne, takie jak dobra kondycja fizyczna, aklimatyzacja cieplna oraz odpowiednie zachowania ochronne (unikanie słońca w najgorętszych godzinach, korzystanie z wentylatorów, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach), mogą wspomagać organizm w przystosowaniu się do wysokich temperatur.

Jak wspierać organizm w czasie upału? Proste zasady:

Nie ruszaj się nigdzie bez wody!
Picie wody w małych porcjach przez cały dzień pomaga utrzymać prawidłową objętość krwi i sprawną termoregulację.

Unikaj pełnego słońca w południe
Ogranicz wychodzenie z domu w południe do minimum. Jeśli możesz, przestaw aktywność na wczesne godziny poranne i wieczorne.

Postaw na lekkostrawną dietę
Lekkie posiłki, bogate w warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste, wspierają gospodarkę wodno-elektrolitową i dostarczają niezbędnych składników mineralnych.

Ubieraj się mądrze
Zakładaj jasne, przewiewne ubrania z bawełny lub lnu, które chronią przed słońcem i pomagają skórze oddychać. Unikaj ciemnych kolorów i obcisłych tkanin. Nakrycie głowy z dobrą wentylacją ochroni przed przegrzaniem. Na noc wybieraj lekką pościel z naturalnych materiałów — można ją wcześniej schłodzić, by łatwiej zasnąć w gorące noce.

Zasłoń okna w ciągu dnia
Zamknij okna i zasłoń je roletami lub zasłonami, aby ograniczyć nagrzewanie pomieszczeń przez słońce.

Wietrz w chłodniejszych porach
Otwieraj okna rano, wieczorem lub w nocy, gdy temperatura na zewnątrz spada.

Wykorzystaj wentylator mądrze
Wentylator wprawia powietrze w ruch. Ustaw przed nim butelki z zimną wodą lub pojemnik z lodem, by wzmocnić efekt chłodzenia.

Ogranicz wewnętrzne źródła ciepła
Unikaj gotowania, prasowania i korzystania z urządzeń elektrycznych w najgorętszych porach dnia.

Rozwieś mokre tkaniny
Zawieszone mokre ręczniki lub prześcieradła pomagają lekko schłodzić powietrze dzięki parowaniu wody.

Ruszaj się z umiarem
Najlepiej planować aktywność rano lub wieczorem, kiedy temperatury są niższe.

Wspieraj dietę odpowiednimi składnikami
Dieta może być uzupełniana o składniki wspomagające fizjologiczne funkcjonowanie układu krążenia i równowagę elektrolitową.

Rola suplementów w okresie wysokich temperatur

Elastyczność naczyń (omega-3)
Kwasy tłuszczowe omega-3 wspomagają prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych i metabolizm lipidów. Pełnią funkcje przeciwzapalne oraz wspierają stabilność błon komórkowych.

Wsparcie produkcji tlenku azotu (arginina, cytrulina)
L-arginina i L-cytrulina uczestniczą w syntezie tlenku azotu (NO), który reguluje rozszerzalność naczyń i wspiera prawidłowy przepływ krwi.

Wspomaganie równowagi elektrolitowej
Magnez i potas odgrywają istotną rolę w pracy mięśni, w tym mięśnia sercowego, oraz w przewodnictwie nerwowym.

CardioCocktail i Super Pachnotka Omega 3 — jak mogą wspierać organizm w upały

CardioCocktail
Preparat CardioCocktail zawiera m.in. L-argininę, L-cytrulinę, witaminy B i C, magnez oraz potas. Składniki te wspomagają fizjologiczne funkcje układu sercowo-naczyniowego, metabolizm energetyczny i równowagę elektrolitową w codziennym funkcjonowaniu.

Super Pachnotka Omega 3
Kwasy omega-3 zawarte w Super Pachnotka Omega 3 wspierają prawidłową pracę serca i naczyń, uczestniczą w utrzymaniu równowagi procesów zapalnych i wspomagają stabilność błon komórkowych.

Uwaga: CardioCocktail i Super Pachnotka Omega 3 są suplementami diety. Suplement diety nie zastępuje zróżnicowanej diety i zdrowego trybu życia. W razie wątpliwości zdrowotnych lub stosowania leków, zalecana jest konsultacja z lekarzem lub farmaceutą.

Bibliografia

https://ki.se/en/research/popular-science-and-dialogue/spotlight-on/spotlight-on-sustainable-development-and-health/hot-days-put-our-bodies-to-the-test

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/climate-change-heat-and-health

https://www.nature.com/articles/s41467-023-43121-5

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877343521000634

https://www.bbc.com/news/world-44937692

https://edition.cnn.com/2023/06/28/health/heat-hot-weather-safety-wellness